Chuyển đổi năng lượng ngành điện tại Đức năm 2025: Cuộc cách mạng xanh đang diễn ra như thế nào?

Khi nói đến năng lượng sạch và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, không thể không nhắc đến nước Đức – quốc gia luôn đi đầu trong chuyển đổi năng lượng. Đặc biệt, vào năm 2025, các chính sách và kế hoạch cải cách ngành điện tại Đức đang được đẩy mạnh hơn bao giờ hết. Nhưng cụ thể điều gì đang diễn ra? Vì sao Đức lại “dám” từ bỏ hạt nhân và than đá để chuyển sang năng lượng tái tạo? Và tương lai của ngành điện tại đây sẽ ra sao?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chuyển đổi ngành điện tại Đức năm 2025 qua một cái nhìn gần gũi, dễ hiểu và chân thực nhất.

Tại sao Đức lại chuyển đổi ngành điện?

Chúng ta hãy bắt đầu bằng câu hỏi đơn giản: Tại sao Đức lại quyết định chuyển sang năng lượng tái tạo?

Thật ra, động lực chính bắt nguồn từ ba nguyên nhân lớn sau:

• Mối đe dọa từ biến đổi khí hậu: Nhiệt độ toàn cầu đang tăng lên, khiến mùa hè nóng hơn, nước biển dâng và thời tiết thất thường. Đức, giống như phần còn lại của châu Âu, không thể làm ngơ.
• Thảm họa Fukushima năm 2011: Sau vụ tai nạn hạt nhân nghiêm trọng tại Nhật Bản, nước Đức bắt đầu hoài nghi với điện hạt nhân. Kể từ đó, nước này đã dần dừng hoạt động các nhà máy điện hạt nhân của mình.
• Mong muốn tự chủ năng lượng: Phụ thuộc vào than đá nhập khẩu hay khí đốt tự nhiên từ nước ngoài không còn là một lựa chọn an toàn.

Thế là “Energiewende” ra đời

Từ “Energiewende” có nghĩa là “Chuyển đổi năng lượng”, được dùng để chỉ chiến lược dài hạn của Đức nhằm chuyển từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng sạch. Đây không chỉ là một chính sách năng lượng. Nó là cả một phong trào xã hội, đặt sức khỏe, môi trường và sự bền vững lên ưu tiên hàng đầu.

Ngành điện Đức năm 2025: Có gì thay đổi?

Tính đến năm 2024, Đức đã tiến một bước dài trong hành trình xanh hóa ngành điện. Tuy nhiên, năm 2025 là một dấu mốc quan trọng vì nhiều chính sách và mục tiêu lớn sẽ được hiện thực hóa. Vậy bạn có biết điều gì sẽ diễn ra?

1. Nói “tạm biệt” hoàn toàn với điện hạt nhân

Đây là một trong những quyết định táo bạo nhất của chính phủ Đức. Từ năm 2023, các lò phản ứng hạt nhân cuối cùng đã chính thức ngừng vận hành. Đến 2025, hệ thống điện quốc gia hoàn toàn không còn phụ thuộc vào nguồn này nữa.

Dù điện hạt nhân là nguồn phát thải thấp, nhưng rủi ro từ tai nạn, chi phí xử lý chất thải phóng xạ và sự phản đối của người dân khiến Đức chọn lối đi riêng.

2. Tiến tới loại bỏ điện than

Than đá từng là “xương sống” của hệ thống điện Đức. Nhưng không thể phủ nhận rằng đây là nguồn năng lượng gây ô nhiễm nặng nề nhất. Dự kiến đến năm 2030, Đức sẽ đóng cửa tất cả các nhà máy nhiệt điện than. Điều này đang được đẩy mạnh và bắt đầu rõ ràng hơn trong năm 2025, khi nhiều nhà máy cũ bị loại khỏi lưới quốc gia.

3. Bùng nổ điện gió và năng lượng mặt trời

Tính tới quý I năm 2024, năng lượng tái tạo đã chiếm hơn 50% sản lượng điện tại Đức. Nhưng năm 2025, con số này sẽ còn cao hơn nữa. Chính phủ đặt mục tiêu tăng công suất điện gió trên bờ, mở rộng vùng lắp đặt điện gió ngoài khơi và khuyến khích người dân lắp đặt pin năng lượng mặt trời tại nhà.

Nếu bạn đang thắc mắc: “Liệu có đủ gió và nắng không?” Thì câu trả lời là: có, rất nhiều! Với hệ thống lưu trữ điện đang từng bước phát triển và đồng bộ, thời tiết không còn là rào cản lớn nữa.

4. Lưới điện thông minh: Bước đi không thể thiếu

Việc chuyển từ các nhà máy điện tập trung sang dạng sản xuất phân tán (như điện mặt trời tại hộ gia đình) đòi hỏi một sự thay đổi mạnh mẽ trong cách quản lý lưới điện. Đây là lúc lưới điện thông minh phát huy tác dụng.

Các thiết bị đo điện thông minh, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu thời gian thực sẽ giúp hệ thống duy trì cân bằng giữa cung và cầu. Chính xác như việc đạo diễn một bản hòa nhạc với hàng triệu nhạc cụ khác nhau!

Chuyển đổi ngành điện – bài học và thách thức

Không có con đường nào trải đầy hoa hồng. Việc thay đổi cả hệ thống điện – từ sản xuất, truyền tải tới tiêu dùng – luôn đi kèm những thách thức lớn.

Chi phí đầu tư ban đầu cao

Không thể phủ nhận rằng chuyển đổi năng lượng rất tốn kém. Việc dừng hoạt động các nhà máy cũ và đầu tư xây dựng nguồn mới gây áp lực cho ngân sách và người dân. Tuy nhiên, về dài hạn thì sẽ tiết kiệm nhiều hơn từ giảm nhập khẩu nhiên liệu và ô nhiễm.

Phụ thuộc nhiều vào thời tiết

Không phải ngày nào cũng có nắng hay gió. Cho nên, đầu tư vào hệ thống lưu trữ năng lượng và kết nối lưới điện với các nước láng giềng là điều bắt buộc. Đức cũng đang phát triển pin lưu trữ cỡ lớn và tích hợp xe điện như một “bình trữ năng lượng di động”.

Sự đồng thuận của xã hội

Thay đổi lớn luôn cần sự ủng hộ của người dân. Trong nhiều trường hợp, các dự án điện gió gặp phải phản đối vì ảnh hưởng tới cảnh quan hoặc tiếng ồn. Do đó, chính phủ thường xuyên tổ chức các cuộc đối thoại cộng đồng và đề xuất cơ chế chia lợi nhuận để dân hưởng lợi từ các dự án xanh.

Bạn học được gì từ “cuộc cách mạng điện” của Đức?

Dù bạn là một người quan tâm đến môi trường, một chuyên gia ngành điện, hay đơn giản là một người tiêu dùng bình thường, có rất nhiều điều thú vị bạn có thể rút ra từ những gì nước Đức đang làm.

• Khả thi khi có quyết tâm: Chuyển đổi ngành điện là điều không dễ, nhưng hoàn toàn khả thi nếu có kế hoạch dài hạn, chính sách linh hoạt và sự đồng lòng của toàn xã hội.
• Không có giải pháp hoàn hảo: Đức không có nhà máy thủy điện lớn như Việt Nam, nhưng họ tận dụng tối đa thứ họ có: gió và nắng. Bài học ở đây là: mỗi quốc gia cần tận dụng lợi thế riêng của mình.
• Giáo dục và truyền thông rất quan trọng: Để người dân ủng hộ, họ cần hiểu tại sao điều này tốt cho tương lai. Đức làm rất tốt việc truyền thông đến từng hộ gia đình về lợi ích của năng lượng xanh.

Góc chuyện nhỏ: Một ngôi làng “tự chủ điện” tại Bayern

Ở bang Bayern, có một ngôi làng nhỏ tên là Wildpoldsried. Điều đặc biệt là nơi đây sản xuất ra lượng điện gấp ba lần nhu cầu tiêu dùng nhờ điện mặt trời, điện gió và biogas. Từ đó, họ bán điện dư ngược trở lại lưới quốc gia, tạo ra thu nhập cho cộng đồng. Không ai ngờ một ngôi làng nhỏ lại có thể làm được điều mà cả quốc gia đang cố gắng.

Tương lai nào cho ngành điện Đức sau 2025?

Năm 2025 không phải là điểm kết thúc. Nó chỉ là một cột mốc trong cả hành trình dài. Sau mốc này, Đức tiếp tục:

• Thúc đẩy xe điện và các tòa nhà xanh
• Đầu tư vào lưu trữ năng lượng quy mô lớn
• Xuất khẩu công nghệ năng lượng sạch sang các nước khác

Đức kỳ vọng đến năm 2045 sẽ đạt mức phát thải carbon bằng 0. Và họ đang đi đúng hướng.

Tạm kết: Đức đang chứng minh điều gì?

Họ cho thấy rằng: ngay cả một quốc gia công nghiệp lớn cũng có thể từ bỏ năng lượng bẩn mà không ảnh hưởng nhiều đến phát triển kinh tế. Quan trọng hơn hết là tầm nhìn, sự dũng cảm đổi mới và tinh thần tiên phong vì tương lai bền vững.

Vậy còn bạn thì sao? Liệu Việt Nam hay chính bạn có thể học hỏi gì từ nước Đức? Có thể bạn chưa lắp điện mặt trời, nhưng hành động nhỏ như tiết kiệm điện mỗi ngày cũng là đóng góp cho sự chuyển đổi năng lượng toàn cầu.

Hãy theo dõi hành trình xanh của thế giới – bởi mỗi thay đổi đang diễn ra sẽ sớm đến gần chúng ta hơn bạn tưởng.