Ngành Chế Biến Thực Phẩm Ở Đức Sẽ Thay Đổi Ra Sao Vào Năm 2025?

Bạn có bao giờ tò mò ngành chế biến thực phẩm – một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta – sẽ biến chuyển như thế nào trong tương lai không? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau khám phá cách nước Đức, một quốc gia nổi tiếng với sự chính xác và công nghệ tiên tiến, đang tích cực “lột xác” ngành chế biến thực phẩm để theo kịp thời đại số và phát triển bền vững đến năm 2025.

Tại sao ngành chế biến thực phẩm Đức cần thay đổi?

Áp lực từ các xu hướng toàn cầu

Trong vài năm gần đây, thế giới đang chứng kiến những thay đổi mạnh mẽ về xu hướng tiêu dùng, công nghệ và môi trường. Ở Đức, ngành chế biến thực phẩm – vốn là một trong những ngành kinh tế quan trọng – đang chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như:

• Biến đổi khí hậu khiến nguồn nguyên liệu thô bị ảnh hưởng
• Ai cũng mong chờ những thực phẩm xanh – sạch – an toàn cho sức khỏe
• Công nghệ phát triển nhanh chóng, đặc biệt là AI và tự động hóa
• Thiếu hụt lao động kỹ thuật do tỷ lệ dân số già hóa tăng

Vậy làm thế nào để ngành công nghiệp này không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong tương lai? Đó là câu hỏi mà chính phủ Đức và các doanh nghiệp đang ra sức trả lời.

Chiến lược chuyển đổi số đến năm 2025 – Có gì đặc biệt?

Đức hiện đang triển khai một chương trình lớn với tên gọi “Chuyển đổi số ngành chế biến thực phẩm đến 2025”. Đây không phải là một kế hoạch trên giấy mà là một chiến lược có trọng điểm với lộ trình và hành động cụ thể. Mục tiêu? Đưa ngành này tiến vào thời đại số hóa, giảm phát thải carbon, và phát triển bền vững trong từng bước.

3 Mục tiêu then chốt của chiến lược

• Số hóa toàn diện: Tận dụng công nghệ số để hợp lý hóa quy trình sản xuất, từ việc thu mua nguyên liệu đến phân phối sản phẩm.
• Hiện đại hóa lao động: Giúp người lao động nâng cấp kỹ năng để làm việc song song với máy móc và hệ thống thông minh.
• Phát triển bền vững: Đảm bảo sản xuất thực phẩm vừa hiệu quả vừa thân thiện với môi trường.

Việc đạt được ba mục tiêu này không chỉ phụ thuộc vào công nghệ mà còn cần sự đồng bộ từ nhiều bên – từ cơ quan nhà nước, trường đại học đến các doanh nghiệp – và đặc biệt là sự thay đổi tư duy trong cách sản xuất.

Công nghệ số đang làm thay đổi mọi thứ như thế nào?

Bạn có bao giờ tưởng tượng một nhà máy chế biến thực phẩm mà không cần… công nhân không? Nghe như chuyện khoa học viễn tưởng, nhưng thực chất đây chính là viễn cảnh ngành chế biến thực phẩm Đức đang hướng tới.

AI và tự động hóa: Cặp đôi quyền lực

Hệ thống cảm biến, công nghệ AI và robot đang được ứng dụng rộng rãi để:

• Giám sát chất lượng sản phẩm trong thời gian thực bằng việc phân tích hình ảnh và dữ liệu cảm biến
• Vận hành máy móc tự động giúp tăng năng suất và giảm lỗi do con người
• Phân tích dữ liệu lớn để dự đoán nhu cầu tiêu dùng và tối ưu hoá chuỗi cung ứng

Ví dụ: Một nhà máy tại Bavaria đã ứng dụng AI để theo dõi và điều chỉnh nhiệt độ chế biến xúc xích. Nhờ đó, họ giảm được 15% lượng năng lượng tiêu thụ và tăng đáng kể chất lượng sản phẩm.

Internet vạn vật (IoT) giúp kết nối mọi thứ

Tương tự như cách bạn dùng smartphone để theo dõi nhịp tim hay lượng calo, trong sản xuất thực phẩm, các thiết bị IoT giúp giám sát:

• Nhiệt độ kho lạnh
• Áp suất máy móc
• Chất lượng không khí trong nhà xưởng

Những thiết bị nhỏ nhưng “có võ” này giúp doanh nghiệp tránh được sai sót và ngừng hoạt động bất ngờ – điều có thể gây thiệt hại hàng trăm nghìn euro chỉ trong vài giờ.

Điều gì khiến con người vẫn là trung tâm trong thời đại số hóa?

Nghe đến tự động hoá và AI, nhiều người sẽ nghĩ con người bị “thất sủng”. Tuy nhiên, trong chiến lược của Đức, con người vẫn là yếu tố quyết định.

Lao động cần gì để không bị tụt lại?

Trong chiến lược chuyển đổi, rất nhiều chương trình đào tạo đã được triển khai để giúp người lao động:

• Nắm bắt công nghệ mới mà không bị “ngộp”
• Trang bị tư duy số – một kỹ năng quan trọng không kém kỹ thuật
• Nâng cao khả năng làm việc nhóm trong môi trường số hóa

Người lao động không phải là “nạn nhân” của công nghệ, mà được hóa thân thành những người làm chủ công nghệ thông minh.

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ – họ có bị bỏ lại phía sau?

Một điều thú vị là hầu hết các doanh nghiệp chế biến thực phẩm ở Đức là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Với nguồn lực có hạn, họ thường gặp áp lực lớn khi cần đổi mới.

Vậy nhà nước Đức đang làm gì để hỗ trợ họ?

Câu trả lời là: rất nhiều! Ví dụ:

• Các phòng thí nghiệm thử nghiệm công nghệ mới (Digital Test Field) được tài trợ để SMEs trải nghiệm trước khi đầu tư
• Các gói hỗ trợ tài chính dưới dạng quỹ chuyển đổi số
• Hỗ trợ tư vấn và đào tạo kỹ năng miễn phí hoặc giá rẻ

Chị Anna – chủ một xưởng sản xuất mứt trái cây ở Saxony – chia sẻ rằng, nhờ được hướng dẫn thử nghiệm hệ thống đóng gói tự động, chị tiết kiệm được 30% chi phí nhân công và tăng sản lượng 1,5 lần. Điều này giúp chị mở rộng quy mô mà không phải lo lắng về chi phí quá lớn.

Làm sao để hướng tới phát triển bền vững thực sự?

COVID-19 và khủng hoảng năng lượng đã khiến Đức nhận thấy rõ sự mong manh trong chuỗi cung ứng và môi trường. Từ đó, “phát triển bền vững” không còn là khẩu hiệu, mà đã trở thành mục tiêu bắt buộc.

Các sáng kiến xanh đã bắt đầu thay đổi thực tế

Bằng cách tích hợp công nghệ vào quy trình sản xuất, nhiều công ty đã:

• Giảm đáng kể nước và năng lượng sử dụng
• Tái chế phế phẩm trong quá trình sản xuất
• Ưu tiên sử dụng bao bì phân hủy sinh học
• Tối ưu hóa vận chuyển hàng hóa để hạn chế phát thải khí CO2

Một công ty chuyên chế biến cá ở Hamburg đã đầu tư hệ thống xử lý nước thải siêu vi. Kết quả? Mỗi năm họ tiết kiệm hơn 200.000 euro chi phí cũng như giúp giảm ô nhiễm cho môi trường xung quanh.

Tương lai ngành chế biến thực phẩm Đức – Không còn xa!

Với sự kết hợp giữa công nghệ số, chính sách hỗ trợ và tư duy đổi mới, ngành chế biến thực phẩm ở Đức đang bước vào một kỷ nguyên mới: Hiện đại, bền vững và lấy con người làm trung tâm.

Vậy điều gì sẽ xảy ra đến năm 2025?

Nếu mọi việc diễn ra đúng kế hoạch, đến năm 2025, ngành này sẽ đạt được:

• Phần lớn doanh nghiệp số hóa ít nhất 70% quy trình sản xuất
• Tăng mạnh tỷ lệ thực phẩm được sản xuất với lượng phát thải thấp
• Cải thiện điều kiện lao động và tạo ra nhiều công việc công nghệ cao mới

Kết luận: Bữa ăn của bạn – tương lai của ngành thực phẩm

Có thể bạn không để ý, nhưng từng món ăn bạn dùng mỗi ngày – từ hộp sữa chua đến lon cá ngừ – đều nằm trong xu hướng chuyển mình lớn lao của ngành chế biến thực phẩm. Không chỉ ở Đức mà trên toàn thế giới, chuyển đổi số và bền vững đang là chìa khóa để ngành này tồn tại và phát triển dài lâu.

Vậy bạn nghĩ sao? Liệu các doanh nghiệp Việt Nam có nên học hỏi điều gì từ mô hình của Đức? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn và cùng nhau bàn luận nhé!